Časopis za pozorište, književnost i kulturu „Susreti“ je poseban i nezaobilazan segment Festivala pozorišta/kazališta u Brčko distriktu BiH. Uobičajno je da se tokom trajanja i dešavanja na festivalskoj pozornici promoviše i po jedan broj ili dvobroj ovoga časopisa.
Uz kazališna dešavanja čitanje i promovisanje tekstova iz časopisa je jedno novo doživljavanje i poniranje u sadržinsku bit objavljenih tekstova, a pogotovo onih koji se tiču drame ili teatra. Naravno ni ostala specifična poglavlja nisu ništa manje zanimljiva.
Inače, u godini kada se organizuju XXXVIII Susreti pozorišta/kazališta u Brčkom je četiri godine izlaženja ovoga časopisa. U okviru pozorišnog Festivala predstavljen je broj 2, za 2021.godinu.
Uobičajno segmentiran ovaj broj časopisa sadrži trinest poglavlja u svom obuhvatu. Prva dva dijela su posvećena monodrami i teatru. Druga dva dijela su tematski posvećena ruskom piscu Andreju Platonovu i klasiku beloruske književnosti Janku Kupali.
Zatim, tu je poglavlje “Osman i Zora“, o pjesniku Osmanu Đikiću u kome se objavljuje poetska drama “Đaurko moja“, po motivima iz biografuje ovog pjesnika. Slijede uobičajna poglavlja: Proza, Esej, Pjesnikinje, Bajka, Brčko, Intervju, Aforizumi i Prikazi.
U prvom sadržinskom segmentu koji je naslovljen „monodrana“ objavlen je, pored ostalih, i tekst Miroslava Belovića „Milena Pavlović Barili“. Radi se o monodramskom tekstu o poznatoj slikarki i nešto manje znanoj pjesnikinji. Ovaj tekst je igran u Jugoslovenskom dramskom pozorištu u Beogradu, zatim na televiziji, u izvođenu Maje Dimitrijević.
U dijelu koji se tiče teatra objavljena su četiri rada. U prvom radu o produkcijskom modelu danskog pozorišta govori se o jednom od najbolje organizovanih produkcijskih modela u Evropi i svijetu. Društveni ambijent Danske je u kvantitativnom smislu najmanji u Skandinaviji. Kako po teritoriji, tako i po broju stanovnika. Međutim, danski kazališni model je jedan od najspecifičnijih i najizgrađenijih u Evropi. To nije ni čudo ako se ima u vidu da on preuzima u svom produkcijskom i kreativnom biću ono najbolje iz engleskog, njemačkog i francuskog pozorišnog modela. Ugrađujući standardne dugotrajuće produkcijske konstante u svom modelu, Danska je tako nešto nadopunila i svojim kvantitativnim obilježjima, kao i onim jezičkim i dramološkim.
Kroz vrijeme traganja, koje su oblikovali i usponi, ali i relativno blagi padovi, u Danskoj se konstituisao i razvio jedan moderan model teatarske produkcije koji dovodi u svojevrsni balans stalne potrebe publike i nove eksperimentalne forme teatra i kazališne produkcije.
Drugi rad poglavlja o teatru bavi se norveškim kazališnim modelom. Konotacije jednog kazališnog modela i na druge forme scenskih umjetnosti u evropskom prostoru najbolje se oslikavaju kroz norveški kazališni produkcijski model. Kroz vrijeme je težnja bila u Norveškoj da se prvenstveno izgradi produkcijski model koji će biti održiv. U skladu sa nordijskom filozofijom života koja je prisutna u svim sferama egzistencijalnog i radnog djelanja izgrađen je model koji počiva na izuzetno visokim subvencijama države što je jedan od rariteta. Za razliku od danskog kazališnog modela, onaj u Norveškoj se ne zasniva toliko na razvijanju eksperimentalnog i amaterskog pozorišta, već je više usmjeren, pored pozorišne, na razvoj operne i baletne scenske umjetnosti.
Produkcijski kazališni model Norveške predstavlja izuzetno stabilnu strukturu u repertoarskom, organizacionom i finansijskom dijelu koja je iznjedrila značajan broj predstava i protagonista specifične kazališne škole i poimanja teatra.
Antička drama od studentske inscenacije do profesionalne kazališne produkcije je tema trećeg rada ovog poglavlja. Tragedija po antičkim motivima je određeno dramsko djelo koje postoji od perioda Eshila, Sofokla i Euripida, te netom nakon njihovog „odlaska sa scene“. Kao žanr tragedija se razvijala u zavisnosti od epoha, preko Vergilija, zatim kasnije Šekspira, Rasina, Getea, pa sve do savremenih iščitavanja tragedija po antičkim motivima, kakve su “Antigona” i “Medeja” Žan Anuja, “Muve” Žan Pol Sartra, “Antigona” Bertolda Brehta, do Milerovih “Medeje” i “Filokteta”.
Imajući u vidu značaj i složenost rada na inscenacijama dramskih tekstova koji su nastali po antičkim motivima jako zanimljivo je razmotriti i analizirati predstave koje su bazirane na pomenutoj tekstualnoj potki, a koje su producirane u prvim decenijama trećeg milenijuma. Iz takvih relacija moguće je, na jednoj strani, zaključiti o interesovanju za antičku dramu, a na drugoj o stvaralačkim kapacitetima protagonista da se uhvate u koštac i na scenu iznesu teret i svu višeslojnost ovih drama. Još veću pozornost izazivaju situacije u kojima su predstave po antičkim motivima nastale kao rad studenata na visokim školama dramskih umjetnosti, a iste kasnije producirane na scenama akademskog, odnosno profesionalnih teatara. Spoj akademskog i profesionalnog kazališnog ambijenta tvori posebnu kreativnu simbiozu koju odlikuju posvećenost, energija i kreacija da se do kraja dovede jedan složeni dramski poduhvat kakav je rad na komadima sa antičkim motivima.
I četvrti, poslednji, rad ovog poglavlja obrađuje temu o bosanskohercegovačkoj drami na češkim scenama.
Pored navedenih poglavlja izuzetnu pažnju zaslužuju i druga poglavlja časopisa „Susreti“ koji predstavljaju svojevrsni hod po različitim temama, sadržajima, vremenima i prostorima. Tekstovi i poglavlja u ovom časopisu su put kroz raznorodnu kazališnu, književnu i kulturnu baštinu, sa kojom ima priliku najšira stručna i šira javnost da se upozna.
Pišu: Srđan Vukadinović, Jakov Amidžić
